เลขมวล (Mass Number): บอกอะไรเกี่ยวกับธาตุ?

ในวิชาวิทยาศาสตร์ โดยเฉพาะเรื่อง อะตอม (Atom) และ ธาตุ (Element) หนึ่งในข้อมูลสำคัญที่ช่วยให้เราเข้าใจโครงสร้างของธาตุแต่ละชนิดได้ชัดเจน คือ เลขมวล (Mass Number) ซึ่งเป็นตัวเลขที่แสดงถึง “น้ำหนักเชิงอะตอม” ของธาตุนั้นๆ บทความนี้จะอธิบายความหมาย ความสำคัญ และวิธีการหาค่าเลขมวล เพื่อช่วยให้นักเรียนเข้าใจเรื่องนี้ได้อย่างเป็นระบบ

ความหมายของเลขมวล (Mass Number)

เลขมวล (Mass Number) คือ ผลรวมของจำนวน โปรตอน (Proton) และ นิวตรอน (Neutron) ภายในนิวเคลียสของอะตอม เลขมวล (A) = จำนวนโปรตอน (p) +จำนวนนิวตรอน (n)

เลขมวลจะเป็นจำนวนเต็มเสมอ เพราะเป็นผลรวมของอนุภาคย่อยที่มีอยู่จริงในนิวเคลียส

ตัวอย่างการหาค่าเลขมวล

1. คาร์บอน (Carbon)
   • โปรตอน = 6 นิวตรอน = 6ดังนั้น เลขมวล = 6 + 6 = 12
     
2. ออกซิเจน (Oxygen)
   • โปรตอน = 8 นิวตรอน = 8 เลขมวล = 8 + 8 = 16
     
3. โซเดียม (Sodium)
   • โปรตอน = 11นิวตรอน = 12เลขมวล = 11 + 12 = 23
     

ความสัมพันธ์ระหว่างเลขอะตอมกับเลขมวล

ชื่อธาตุ	สัญลักษณ์	เลขอะตอม (Z)	เลขมวล (A)	จำนวนนิวตรอน (A – Z)
ไฮโดรเจน	H	1	1	0
คาร์บอน	C	6	12	6
ออกซิเจน	O	8	16	8
โซเดียม	Na	11	23	12
เหล็ก	Fe	26	56	30

จากตารางจะเห็นว่า เลขอะตอม (Atomic Number) คือ จำนวนโปรตอนในอะตอม ส่วน เลขมวล คือ โปรตอน + นิวตรอน ซึ่งช่วยบอก “น้ำหนักเชิงอะตอม” ของธาตุนั้นๆ