ระบบประสาท (Nervous System) เป็นระบบที่สำคัญของร่างกายมนุษย์ในการควบคุมและประสานการทำงานของอวัยวะต่างๆ รวมถึงการรับรู้และการตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม
โครงสร้างของระบบประสาท
ระบบประสาทสามารถแบ่งออกเป็นสองส่วนหลัก ๆ คือ
- ระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System – CNS)
ระบบประสาทส่วนกลางประกอบด้วย:- สมอง (Brain): ศูนย์กลางการประมวลผลข้อมูลและการควบคุมการทำงานของร่างกาย
- ไขสันหลัง (Spinal Cord): ทำหน้าที่เชื่อมโยงสัญญาณระหว่างสมองกับส่วนต่างๆ ของร่างกาย และควบคุมการทำงานพื้นฐานที่รวดเร็ว เช่น การตอบสนองแบบรีเฟล็กซ์ (Reflex)
- ระบบประสาทส่วนปลาย (Peripheral Nervous System – PNS)
ประกอบด้วยเส้นประสาทที่แยกออกจากสมองและไขสันหลัง โดยระบบประสาทส่วนปลายแบ่งออกเป็น:- ระบบประสาทอัตโนมัติ (Autonomic Nervous System): ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายใน เช่น หัวใจ ปอด และกระเพาะอาหาร แบ่งเป็นระบบประสาทซิมพาเทติก (Sympathetic) และพาราซิมพาเทติก (Parasympathetic) ที่ทำงานร่วมกันในการควบคุมการพักผ่อนและการตื่นตัว
- ระบบประสาทโซมาติก (Somatic Nervous System): ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อที่ต้องอาศัยการสั่งงานจากสมอง เช่น การเคลื่อนไหวร่างกาย
หน้าที่ของระบบประสาท
ระบบประสาททำหน้าที่สำคัญหลายประการในการควบคุมร่างกาย ได้แก่
- การรับรู้ (Sensory Function)
ระบบประสาทรับข้อมูลจากประสาทสัมผัสต่างๆ เช่น การมองเห็น การได้ยิน การสัมผัส แล้วส่งข้อมูลไปยังสมองเพื่อประมวลผล - การประมวลผลข้อมูล (Integration Function)
สมองและไขสันหลังทำหน้าที่ประมวลผลข้อมูลและตัดสินใจว่าจะตอบสนองอย่างไร เช่น การตัดสินใจในการหลบหลีกสิ่งกีดขวาง - การตอบสนอง (Motor Function)
ระบบประสาทจะส่งสัญญาณไปยังกล้ามเนื้อและอวัยวะต่างๆ เพื่อสั่งการให้ตอบสนองต่อสถานการณ์ เช่น การเดิน การยกแขน หรือการหายใจ